Xà (họ)

Xà, Xa 佘 là một họ của người Trung Quốc (chữ Hán: 佘, Bính âm: She (Quan thoại), Sheh (Phồn thể), Sia (Phúc Kiến, Triều Châu) Seah (Tiếng Singapore). Theo http://en.wikitionary.org/ 佘 Họ tiếng Nhật Kanji đọc là: しゃ (sha), じゃ (ja). Người Triều Tiên (tiếng Hanja đọc là 佘 ‎(sa) (hangeul 사) Theo www.css2005.com , www.shejiaw.com,bản dịch sang tiếng VIỆT của www.xagiatrang.com và :Người Việt, theo Tự điển Hán Việt, Thiều Chửu trang 45 ghi 佘: họ Xà, tự điển HÁN -VIỆT Trần Văn Chánh, ghi 佘: XÀ (HỌ), Tự điển Hán Việt Đào Duy Anh trang 1060 ghi 佘: XA (Họ).  Tiếng Việt Họ Xà, Xa 佘 là một họ của người Trung Quốc (chữ Hán: 佘, Bính âm: She (Quan thoại), Sheh (Phồn thể), Sia (Phúc Kiến, Triều Châu) Seah (Tiếng Singapore). Theo http://en.wikitionary.org/ 佘 Họ tiếng Nhật Kanji đọc là: しゃ (sha), じゃ (ja). Người Triều Tiên (tiếng Hanja đọc là 佘 ‎(sa) (hangeul 사) .Theo www.css2005.com , www.shejiaw.com,bản dịch sang tiếng VIỆT của www.xagiatrang.com và :Theo https://chinese.com.vn/tram-ho-cua-nguoi-trung-quoc-dich-sang-tieng-viet.html thì chữ XA trong tiếng Việt là chữ họ 佘 trong Hán Tự. Sách Bách gia tính nhà xuất bản Thuận Hóa, Huế 1991 trang 44 ghi 佘 họ Xa . Ở Trung Quốc, người Hồ Bắc, Hồ Nam phát âm họ Xạ, người Hoa đông phát âm họ Xa.Trong Hoa ngữ do nghèo âm nên có rất nhiều từ đồng âm dị nghĩa và từ cổ chí kim có cả trên 4000 từ chỉ họ người, nên chỉ phân biệt từ ngữ từ chữ viết hoặc chiết tự. Ví dụ cùng phát âm She nhưng có ít nhất 6 chữ khác nhau cùng phát âm là She: 1/ 佘 She: Xà, Xa (Họ), 2/ 折 She: Họ Thiệt, 3/ 阇 She đà: kiến trúc, 4/ 蛇 She xà:con rắn, 5/ 赊 She:chịu nợ, 6/舍 She:xả bỏ...Trong danh sách Bách gia tính Trung Hoa Bách gia tính đại toàn www.cnbjx.com thì họ Xà, Xa đứng thứ 282 trong " BÁCH GIA TÍNH", Sách Bách Gia Tính nhà xuất bản Thuận Hóa, Huế 1991 ghi 佘 họ Xa xếp thứ 181 ở Trung Quốc .Nhưng hiện nay về mức độ phổ biến, theo thống kê năm 2017 họ 佘 XÀ, XA này đứng thứ 489 .trong bách gia tính họ người Trung Quốc.Theo truyền thuyết và lịch sử, tài liệu của nhiều trang web như : www.she.zupu.cn,  www.cnbjx.com,www.todayonhistory.com, m.diyifanwen.com,zidian.kxue.com, www.baike.baidu.com , www.kknews.cc , www.m.xingming.com.tw ,www.she.10000xing.cn, ,www.mingyanjiaju.org, www.m.qulishi.com,www.ximizi.net ,www.shejiaw.com , www.css2005.com  .. và theo www.xagiatrang.com thì họ 佘 XÀ, XA phát nguyên từ họ Dư (余), do ông Dư Phong (余諷). Vào thời nhà Tấn (sau thời Tam Quốc) ông Dư Phong ở Nam Xương, Giang Tây đậu Tiến sĩ được vua Đông Tấn Minh Đế ban họ Xa, phong tướng công trấn thủ Nhạn môn quan, nhà vua chuẩn y đổi họ Dư thành họ Xa, từ đó Dư Phong là Xa Phong. Do lập nhiều công trạng trấn thủ Nhạn Môn Quan tỉnh Sơn Tây phía bắc Trung nguyên, nên được vua ban chức Đô úy tướng công và ban đất Xa ở Sơn Tây lập Xa ấp và sau này ông có công chống lụt sông Trường giang nên được ban thưởng đất Xa ở vùng Hồ Bắc (Xa gia loan, nay là ngoại ô tp Vũ Hán) và Hồ Nam (Xa điền kiều, Xa bá hồ, nay là huyện Thường Đức tỉnh Hồ Nam).Theo Trung hoa Xa thị tông phả www.css2005.com và theo https://en.Wikipedia.org rg/wiki/she , www.shejiaw.com và www.wanxinglou.com .Người Họ 佘 Xà ,Xa đến đời Đường ,đời Tống đã thiên di về Hà Nam 何南 Trịnh Châu 鄭州.Hồ Bâc 湖北。Đến đời Nguyên và Minh đã di chuyển vê 3 hướng 。Đông về An Huy 安徽 Giang Nam 江南 ,nhóm này tiếp tục xuống Mân nam như Phúc Kiến 福建 Thạch Sư 石獅 và Quảng Đông 廣東 như Sán Đầu Nguyệt Phố 汕鈄 月浦 ,nhóm này có gia đình ông Xa hữu Tiến Seah Eu Chin 佘有進 định cư tại Singapore cuối thế kỷ 19 đã tạo lập Nghĩa An Công ty nổi tiếng một thời ,xem www.ngeeanncity.com.Về nhóm Xa tộc thiên di về Quảng Đông có lập Xa Nguyên ở Thuận Đức Mã Cang Sơn 順德,馬崗山 . Theo www.xagiatrang.com thì vào thời kỳ đầu của nhà THANH , chỉ có một nhóm họ 佘 Xà, Xa này đi xuống Việt Nam vào đời vua Tự Đức ,định cư tại làng An Thái ,An Nhơn tỉnh Bình Định và có lập TỪ ĐƯỜNG HỌ 佘 ( XÀ ,XA ) tại làng MINH HƯƠNG AN THÁI và lập GIA PHẢ HỌ XÀ 佘 lưu truyền đến nay. (xem www.xagiatrang.com ) . Vào thời Trung Hoa Dân Quốc có một số ít người họ Xà, Xa 佘 di cư đến việt nam và ngụ cư ở vùng Sài Gòn ,Chợ Lớn , Bình Dương , Thủ Dầu Một , Đồng Nai..